Nederland schendt klimaatplicht met nieuwe gasvelden, stelt Advocates for the Future in nieuwe zaak
Advocates for the Future (AftF) start een juridische procedure tegen de Nederlandse Staat om de opening van nieuwe gasvelden in de Noordzee te voorkomen. De juridische NGO waarschuwt dat nieuwe gasproductie de klimaatdoelen ondermijnt en Nederland kwetsbaar maakt voor schadeclaims.
AftF tekent bezwaar aan tegen de winningsvergunning die de minister van Klimaat en Groene Groei aan Eni Energy Netherlands B.V. heeft verleend. Volgens AftF is het verlenen van nieuwe fossiele vergunningen in strijd met nationale wetgeving en bindende internationale verplichtingen. In een escalerende klimaatcrisis kan de Staat niet langer rechtmatig besluiten nemen die leiden tot extra productie van fossiele brandstoffen en daarmee tot extra uitstoot.
Deze positie wordt versterkt door het oordeel van het Internationaal Gerechtshof afgelopen zomer: staten zijn verplicht om het uiterste te doen om gevaarlijke klimaatverandering tegen te gaan. AftF wees de Tweede Kamer al eerder in een brief, samen met Greenpeace NL en het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten, expliciet op de onverenigbaarheid van nieuwe gasvergunningen met deze verplichtingen.
Maikel van Wissen, directeur Advocates for the Future: “Onderzoek toont aan dat we helemaal geen extra gas nodig hebben. We moeten juist investeren in duurzame oplossingen als we onder 1,5 ℃ opwarming willen blijven. Door toch nieuwe gasvelden te openen handelt Nederland in strijd met zijn klimaatverplichtingen.”
De oproep van AftF staat niet op zichzelf. Het Verenigd Koninkrijk besloot onlangs te stoppen met het verlenen van nieuwe gasvergunningen. Ook het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordeelde recent dat staten expliciet moeten toetsen of nieuwe gasvergunningen in strijd met hun klimaatverplichtingen zijn.
Nederlands gasbeleid vertraagd verduurzaming
Door nieuwe gaswinning toe te staan, vertraagt de regering de transitie naar duurzame energie. Minister Hermans kondigde dit voorjaar aan dat de uitrol van windparken op zee wordt teruggeschroefd vanwege een achterblijvende verduurzaming van de industrie. Door nieuwe gaswinning toe te staan, versterkt de regering juist die afhankelijkheid van fossiel, terwijl geopolitieke ontwikkelingen vragen om meer energie-onafhankelijkheid. De beperkte voorraden in de Noordzee dragen nauwelijks bij aan die autonomie, maar houden wél de overstap naar duurzame alternatieven tegen.
Risico op fossiele lock-in en hoge schadeclaims
Het bezwaar van AftF richt zich tegen de winningsvergunning. Dit is het beslismoment waarop de Staat principieel bepaalt of een nieuw gasveld mag worden geopend en de producent aanspraak kan maken op het gas in de bodem. Als de Staat later besluit een project alsnog stop te zetten, loopt Nederland aanzienlijke risico’s op schadeclaims.
Dat bleek recent opnieuw. Op 28 november 2025 besloot de minister dat er geen gaswinning komt onder de Waddenzee. Dat beschermt een uniek ecosysteem en brengt Nederland dichter bij zijn klimaatdoelen, maar kost de Staat €163 miljoen aan compensatie aan vergunninghouders. Dit creëert een gevaarlijk precedent: fossiele bedrijven kunnen compensatie eisen om gas ín de grond te laten, terwijl investeringen in duurzame alternatieven worden vertraagd.
Hannah Prins, campagnecoördinator Advocates for the Future: “Het is terecht dat de regering de gaswinning onder de Waddenzee stopte. Burgers willen geen nieuwe fossiele projecten. Maar zolang nieuwe vergunningen in de Noordzee blijven komen, raken de klimaatdoelen verder uit beeld en maakt de Staat zichzelf kwetsbaar voor schadeclaims. Stoppen met nieuwe gasvelden is juridisch, klimaattechnisch én financieel de enige logische keuze.”
Advocates for the Future (AftF) is een juridische NGO die de kracht van het recht inzet om mens, dier en planeet te beschermen. AftF werkt aan baanbrekende juridische procedures die helpen bij het vormgeven van beleid, normen en regelgevende kaders voor een leefbare toekomst.
Bron: Advocates for the Future
